Er is iets ongewoons aan echte stilte. Niet de stilte van een kamer met gedempte muren, maar de stilte van buiten. Die van een bospad waar je alleen nog je voetstappen hoort, het ruisen van bladeren, misschien een vogel die te laat vertrekt. Het is een soort stilte die niet leeg is, maar juist vol, vol leven dat niets van je vraagt. Het is een stilte die je niet kunt afdwingen, maar die zich aandient zodra je bereid bent om te luisteren.

Er is een moment waarop de wereld te luid wordt. Waarin elk geluid, elke ademtocht van buitenaf, als een kille wind over je huid strijkt. In dat moment ontstaat de behoefte aan een plek die niet van steen of hout gemaakt is, maar van adem, van stilte, van nabijheid. Een shelter. Niet per se een huis, niet altijd een persoon. Soms is het een lied. Soms een geur die je herkent van vroeger, toen alles nog klopte. Soms het geluid van regen op een dak dat niet van jou is.

Ooit wel eens de dood gehoord? Niet als stilte, niet als verdriet, maar als muziek? Zo niet, dan neem ik je graag mee naar de wereld van Camille Saint-Saëns, waar de dood niet met angst wordt bekeken, maar met fascinatie. Een wereld waarin de dood je laat dansen tot het weer ochtend wordt, tot het moment dat de zon weer over de aarde glijdt en men opnieuw mag rusten in het besef dat men heeft geleefd.

Muziek, in al haar rijkdom, bestaat niet alleen uit klanken, akkoorden en melodieën. Ze wordt evenzeer gevormd door wat níet klinkt. De pauze tussen twee noten is geen leegte, geen afwezigheid, maar een aanwezigheid op zichzelf. Een ruimte waar iets onzichtbaars, onhoorbaars, maar onmiskenbaars gebeurt. In die stilte, die ademruimte, schuilt een diepte die de ziel beroert. En juist daar, in die ongrijpbare leegte, ontmoeten rouw en muziek elkaar.

Rouw heeft geen alfabet. Geen grammatica die je kunt leren. Geen woordenboek dat je kunt openslaan. Geen dialect die je wordt aangeleerd. Het is een taal die zich pas in je nestelt wanneer je het verlies zelf hebt geproefd, zout, scherp, soms zo bitter dat je keel ervan dichtklapt. Van buitenaf kun je kijken naar iemand die rouwt, je kunt hun tranen zien, hun stilte horen, hun gebaren lezen. Maar de taal zelf? Die kun je pas spreken als hij in jou geboren wordt.

Het ene moment kun je amper ademhalen van de mensen om je heen. Schouders om op te leunen, armen om in te verdwijnen, ogen die troost zoeken in de jouwe. Er worden ovenschotels gebracht, kaarsen gebrand, herinneringen gedeeld. De dood van een dierbare wordt een collectieve pijn, een ritueel gedeeld door velen. De stilte van het overlijden wordt opgevuld met gebabbel, tranen, handen die klef worden van het vasthouden, woorden als ‘gecondoleerd’, ‘sterkte’, ‘denk aan je’.

Chakraenergie, iets waar ik voor deze column nog niks van af wist…Soms beweegt er iets in je, zonder dat je weet waarom. Een druk op je borst. Een warme gloed in je buik. Een tinteling in je kruin. In onze rationele wereld hebben we geleerd dit te negeren, te verklaren, te dempen. Maar die signalen spreken de oudste taal die we kennen: die van energie. Van leven zelf.

Er bestaat een taal zonder woorden. Ze kent geen klanken, geen uitroeptekens, geen nadruk. En toch, wie haar werkelijk hoort, weet: stilte spreekt. Ze fluistert waar woorden schreeuwen. Ze onthult waar zinnen verhullen. In deze wereld, die doordrenkt is van geluid, meningen, meldingen, menigtes, is stilte een zeldzaam goed geworden. Niet omdat ze verdwenen is, maar omdat we haar zijn gaan wantrouwen. Stilte is het pauze bed tussen de noten, de adem tussen twee gedachten en toch proberen we haar haast instinctief op te vullen. Alsof leegte niet mag bestaan.

Er zit een wereld van verschil tussen ‘moeten’ en ‘mogen’, en toch glijden ze in het dagelijks taalgebruik vaak moeiteloos langs elkaar heen. Ze lijken onschuldig, deze woorden, simpele werkwoorden die we met achteloos gemak in onze zinnen verwerken, maar wie beter kijkt, ontdekt dat er een dieper systeem van denken en voelen achter schuilgaat. Woorden vormen naast communicatiemiddel ook onze ervaring van de werkelijkheid. Taal is niet alleen een manier om de wereld te beschrijven; het is de lens waardoor we haar zien. En nergens wordt dat zo duidelijk als in de manier waarop we ‘moeten’ en ‘mogen’ gebruiken.

In de wereld van zelfverbetering, ambitie en constante vooruitgang wordt er vaak een hoge prijs betaald voor het streven naar perfectie. Maar wat als ik je vertel dat ‘goed genoeg’ eigenlijk alles is wat je nodig hebt? Dat het idee van perfectie, en de bijbehorende druk om het onmogelijke te bereiken, in veel gevallen een valkuil is die onze creativiteit, productiviteit en mentale gezondheid uitput? Het lijkt een paradox: goed genoeg klinkt als een compromis, terwijl perfectie alles is waar we naar moeten streven. Maar wat als de ware kracht schuilt in het loslaten van het streven naar perfectie en in plaats daarvan tevreden zijn met ‘goed genoeg’?

In onze hedendaagse samenleving lijkt er een ongeschreven wet te bestaan: altijd doorgaan, altijd ‘aan’ staan. Of het nu op de werkvloer is, in sociale netwerken of zelfs in onze persoonlijke relaties, de maatschappij verwacht van ons dat we constant beschikbaar zijn, dat we altijd presteren, altijd vernieuwen en altijd vooruitgaan. Een diepe, maar vaak niet uitgedrukte, druk vormt de kern van dit verlangen: de noodzaak om altijd in actie te zijn, om het gevoel van productiviteit, verbondenheid en succes te behouden. Maar wat gebeurt er wanneer we besluiten om deze norm te breken en daadwerkelijk rust te nemen? Wat als we het idee om altijd ‘aan’ te staan, als een daad van verzet beschouwen?

Er zijn van die nummers die je hoort, maar niet écht hoort. Niet omdat ze niet luid genoeg zijn, of te moeilijk maar juist omdat ze te veel zijn. Te veel gevoel, te veel gelaagdheid, te veel waarheid, misschien. Eén van mijn favoriete nummers, Gaia van Valensia,  is zo'n nummer. Het is geen hit die je per ongeluk oppikt op de achtergrond van een terras of die uit de radio komt als je in de file staat. Nee, Gaia vraagt van je. Durf je te luisteren? Echt te luisteren? Niet met je oren, maar met alles wat je bent?